De vurige wagen van Helias

Hierop volgt het huis No. 60, genaamd In den vurigen wagen van Helias, waaraan deze merkwaardigheid verbonden is, dat dit huis een der eerste huizen van den Bosch was, waarin de boekdrukkunst werd uitgeoefend. Laurens Jansz. Hayen, die na Gerard van Elmpt (of Leempt?) de oudst bekende boekdrukker van den Bosch was en die in de Bossche Schepenakten dan eens genoemd wordt librarius, dan weder impressor librorum, had het gekocht van Ghysbertus, den zoon van Andreas Vos en Geertruid, dochter van Herman van Kuyck en Elisabeth, de dochter van Johannes Poelman, den barbitonsor.

Diens erven, zijnde: Nycolaus, zoon van Henrick Jacobszoon van Cuyck en Maria, de dochter van Laurens Janszn Hayen, librarius; Andreas, zoon van Henrick Schut, als man van Gertrudis, de dochter van genoemde echtelieden van Cuyck; Thomas, zoon van Jan Thomaszoon, als man van Elisabeth, dochter van Laurens Hayen voornoemd; Jan, zoon van Jan, den zoon van genoemden Laurens Hayen en Antonia, dochter van Jan, den zoon van denzelfde, woonachtig te Ravenstein, verkochten 28 Februari 1543 (Reg. n°. 165 f. 147) dit huis, dat toen gezegd werd te staan in de Kerkstraat tusschen dat van

Bovengenoemde Henrick Thomaszn, ook wel genoemd Henrick, de zoon van Thomas Lambertszn, had van zijne vrouw Anna, dochter van Goijart van Empel, o.a. eene dochter Elisabeth, de huisvrouw van Jan, den zoon van Henrick Janszn, die met de overige erfgenamen harer ouders den 12 December 1562 (Reg. n°. 208 f. 66 vso) dit huis, dat toen gezegd werd te zijn huis, erf en ledige plaats, staande tusschen het huis van mr. Dirck van den Hoevel, kanonik te Rossum, ex uno en dat van Arnold, den barbier, ex alio, verkocht aan den na te noemen boekdrukker Jan van Turnhout Junior.

De genealogie van diens familie is als volgt: Jan Lantfort van Turnhout, had tot zoon:

Mr. Jan Lantfort van Turnhout. Diens zoon was: Mr. Jan van Turnhout, die zich van uit Turnhout in

a. Mr. Jan Lantfort van Turnhout Senior, ook wel genaamd mr. Jan van Turnhout van Lantfoirt, die huwde Heylwig, dochter van Jan Henrickszn de Helt genaamd Colen 4). Hunne dochter Catharina huwde met Huybrecht van den Leemputte Henrickszn.

b. Cornelis van Turnhout, wiens dochter ook Catharina heette.

c. Anna van Turnhout.

d. Catharina van Turnhout.

e. Elisabeth van Turnhout, huwde met Adriaan, zoon van Pauwel Arndszn.

f. Jan van Turnhout Junior, de kooper van het hierbedoeld huis. Hij was ook boekdrukker in den Bosch, alwaar van zijne pers verschenen de werken, vermeld in Taxandria XII

g. Thomas van Turnhout, stierf 28 April 1608, huwde Catharina van Eyck, gestorven 14 Mei 1597, dochter van Jan en Petra, de dochter van Jacob van Eyck. Hun zoon was Jan van Turnhout, die ook boekdrukker was (men zie over hem Taxandria XII p. 119 en vlgd), zoomede kerkmeester der St. Janskerk te den Bosch; hij stierf 12 Augustus 1613 en huwde Joostken, dochter van Jan Peterszn van den Velde en Heylken Loeckemans. Hunne kinderen waren: 1. Jan, die huwde Lambertken van Vechel Martensdr, gestorven 9 Juni 1626 5);

h. Jacob van Turnhout

Na Jan van Turnhout Junior komt als eigenaar van het hierbedoeld huis voor Huybrecht van den Leemputte, die dezelfde was als de hiervoren onder a. genoemde. Van hem erfde het de zoon, dien deze van zijne voorzegde vrouw had, zijnde mr. Jan van den Leemputte, wiens vrouw was Johanna van Ravesteyn; hij verkocht het 20 Januari 1629 (Reg. n°. 365 f. 126 vso) aan Jan Huybertszoon van Balgoijen, koster der St. Janskerk te den Bosch; het werd toen gezegd genaamd te zijn in den vierigen wagen van Helias en te staan tusschen het huis van het Groot Ziekengasthuis ex uno en dat, genaamd in de drye maechden ex alio, strekkende het zich achterwaarts uit tot aan het huis, dat eertijds was van den kanonik mr. Bartholomeus Le Biffe en nu was van Roelof Adriaanszn van Engelen, priester en diens zuster. Genoemde koster verkocht het 9 Januari 1632 (Reg. n°. 371 f. 399) aan den boekverkooper Balthazar van de Venne, die het 10 April 1643 (Reg. n°. 387 f. 233) weder verkocht aan Mayken Dircksdr. de Gruyter, weduwe van Hans Kerpers; het werd toen omschreven als een huis, genaamd in den vurigen wagen van Helias, staande in de Kerkstraat tusschen dat van het Groot Ziekengasthuis Marktwaarts en dat genaamd in de drie maagden Kerkwaarts. In het jaar 1749 behoorde het aan Willem Wynants, wijnkooper te den Bosch, die huwde met Johanna van Bousel (dochter van den schipper Albertus van Bousel), waardoor hij de stamvader werd van de thans nog bloeiende familie Wynaendts van Resandt; zijne dochter Adriana Wynants verkocht het 30 September 1773 (Reg. n°. 583 f. 338 vso) aan Jean Georges Munch, chirurgijn bij eene Compagnie artillerie in garnizoen te den Bosch.